Eğer Kore’deyseniz, Güney Kore wonuyla uğraşmak zorunda kalacaksınız. Kore’de olduğunuz her gün muhtemelen para kullanacaksınız ve bu aynı yüzleri defalarca göreceğiniz anlamına geliyor. Eğer bir yüzü her gün defalarca kez görecekseniz, en azından ismini bilmeniz iyi olur değil mi? Şimdi bu insanların neden Kore tarihindeki en özel insanlar olduklarına birlikte göz atacağız.
50000 Won (banknot)
Shin Saimdang (신사임당) (1504-1551)
Shin Saimdang tüm havalı Kore şeylerinin içinden bir kaligraf, şair, yazar ve sanatçıydı. Ama o gerçekte basitçe “iyi bir eş ve akıllı bir anne” olmasıyla biliniyordu. Bir çok kadının hayal dahi edemeyeceği harika işler yaptı ama 1500’lere geri gidersek basitçe iyi bir eş ve akıllı bir anne olabilmek çok daha önemliydi. İyi haberse onun bunda da oldukça iyi olmasıydı. Korenin en büyük alimlerinden biri ve aynı zamanda aşağıda göreceğimiz 5,000 wonluk banknotun üzerindeki yüz olan Yulgok’u yetiştirmiş olması bunun ispatıdır. Eğer kandan gidecek olursak Kore banknotlarının 1,5’unda onu görebiliriz.
10,000 Won (banknot)
Büyük Kral Sejong (세종대왕 – Sejongdaewang) (1397-1450)
Eğer bu adamı tanımıyorsanız, Kore’ye geldiğinizde herkesin, gerçekten istisnasız herkesin, muhtemelen Kore’deki en meşhur insan olan, Büyük Kral Sejong’u tanıdığını göreceksiniz. O bin yılda bir dünyaya gelen türden bir liderdi ve Koreliler ondan son derece gurur duyarlar. Çünkü o gelmeden önce Koreliler Korece yazmak için Çince karakterler kullanıyorlardı. Ama bu yüce adam geldi ve Hangıl adındaki yepyeni yazı sisteminin yaratılmasına öncülük etti. Bir daha okumayı deneyin… “yepyeni yazı sisteminin yaratılması” çılgınca değil mi?
5000 Won (banknot)
Yi I (이이), Yulgok (율곡) olarak da bilinir. (1536-1584)
50000 wondaki anne Shin Saimdang’ın oğlu, bu adam muhtemelen senden çok daha zeki. 3 yaşındayken okumayı öğrenmiş, yedi yaşındayken Konfüçyüs usulü klasik eğitimini tamamlamıştı. 13 yaşında ise Sivil Hizmet Edebiyat Sınavı’nı geçmeyi başarmıştı. 16 yaşında kendini Budist öğretisine adayarak dağlara taşındı. Zeki çocuk ha? Politik katkıları ve idareci olarak çeşitli çalışmalarından çok, kendisinin, çoğumuzun anlamaya başlamayı dahi beceremeyeceği, Neo-Konfüçyüsçü öğretileriyle meşhurdur. Aynı zamanda kendi zamanının Nostradamus’u olarak da ifade edilebilir ki, Kore’nin kendi ordusunu kurması önerisini sunmuştur, dikkat edin bu tarihten kısa süre sonra Japonlar Kore’yi işgale gelecektir. Nihayet Japonlar gelip Imjin Savaşı patlak verdiğinde, kraliyet ahalisindeki veletler muhtemelen, “lanet olsun, şu zeki herifi dinlemeliydik!” diye düşünecekler.
1000 Won (banknot)
Yi Hwang (이황), Toegye (퇴계) olarak da bilinir (1501-1570)
Kore tarihinde zekasıyla meşhur iki şahsiyet mevcuttur. 5000 wonda bulunan Yulgok bunlardan biriydi ve hocası Toegye ise diğer gizemli çocuk ve aşırı zeki genç idi. 12 yaşında Konfüçyüs’ün Analektleri’ni öğrenmişti ki bir çoğumuz o yaşta Harry Potter’ı bile bitirebilmekten acizdi. Ve 18 yaşında yani normal insanların liseyi tamamlayabildikleri yaşta, o çoktan tanınmış asıl şiirlerinden birini kaleme almıştı. Yulgok gibi çeşitli idari vazifelerde bulunmuş ve hatta gizli kraliyet müfettişi gibi havalı bir iş bile yapmıştı. Ama aynı zamanda Yulgok gibi, süper entelektüel Neo-Konfüçyüsçü öğretileriyle de bilinir. Ve Toegye Yulgok’un hocası olsa da, aslında bir bakıma felsefi açıdan rakiplerdi. Hiç ihanet ve entrikanın dönmemiş olması ne kötü, o zaman tam anlamıyla bir Kore dizisine dönüşebilirdi.
100 Won (madeni para) Amiral Yi Sun-shin(이순신) (1545-1598)
Gwanghwamun’da (Seul’da turistlerin uğrak noktalarından biri) daha önce bulunduysanız, oradaki elinde büyük bir bambu kılıcı bulunan adamın heykelini görmüş olmalısınız. İşte o Amiral Yi Sun-shin, Kore’nin en karizmatik efsanelerinden biri. 5,000 wonluk Yulgok’un öngördüğü Imjin Savaşı sırasında Japon işgalcilerle mücadele etti. Ve bunu ,dikenli bir zırhla kaplı ve alev püsküren ejderha başına sahip, kaplumbağa gemi olarak adlandırılan gemilerle yaptı. (bu gemi 5 wonluk bozukluklarda bulunmakta.) Amiral Yi’yi meşhur yapan şey ise yer aldığı savaşlardır. En çok “Bu adamla uğraşmayın.” dedirttiği an ise, 333 gemiyi elinde bulunan sadece 13 gemiyle malup ettiği, Myeongnyang Savaşı’dır. Savaşırken “Burası Kore!” diye haykırdığını duyar gibiyiz.
Heykelin resmini bizzat çektim 🙂 Kıymetimi bilin sizin için neler yapıyorum 🙂 Gerçi heykel küçük kalmış ama olsun. Çok yüksekte zaten heykel.
Diğer Madeni Paralar
1 won – Gülhatmi – Türkiye’de lalenin yeri ne ise bu çiçeğin Güney Kore’deki yeri de benzerdir.
5 won – Kaplumbağa gemi – Amiral Yi Sun-shin’in kullandığı gemi (100 wona bakın)
10 won – Dabotap Padoga – Bulguksa Tapınağı’nda bulunan bir Pagoda (Vikipedi’ye göre Budistlerin dini yapılarına verilen admış.)
50 won – Bir sap pirinç
500 won – Kızıl başlı turna – Kore’de bulunan bir turna cinsi.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
FORUM
Siz de Japon kültürü hakkında paylaşımlarda bulunmak istiyorsanız Türkiye’nin En Büyük Japon forumu, Japan-Fans’ı takip edebilirsiniz.
Arkadaşlar elimde 50000 won a benzer kabartma gibi bişey var maddi değeri suan 270 tl yazıyor ama bu kabartma gibi altın sarısı işlemeli filan paketlemişler koleksiyon mu yoksa süs mü hiç gören yad bilgisi olan var mı bu konuda
Sejong’un yaptığı bazı yenilikler Atatürk’ün yaptıklarına benziyor. Yeni alfabe ile okur yazarlık oranının artması, yeni ölçü birimleri, köylünün sırtındaki vergilerin azaltılması vb. Anladığım kadarıyla Sejong Kore’de, bizde Atatürk’ün gördüğü saygının ve sevginin aynısını görüyor.