Shamisen kedi veya köpek derisi kaplı bir çalgının tarihi

Shamisen hakkında konuşmaya başlamak için önce 13. yüzyıl Çin’ine gitmeliyiz. San Xian (三线) adı verilen ilk üç telli enstrüman keşfedildi, yılan derisiyle kaplı üç büyük ve ilkel mandallı uzun bir saptan oluşuyordu. Uzun yıllar sonra Japon adası Okinawa’ya varıncaya kadar değildi.

Shamisen nedir?

Shamisen, bachi adı verilen bir mızrap ile çalınan üç telli bir Japon çalgısıdır.

Daha önce Çin çalgılarına yer vermiştik. Aşağıdaki linkten okuyabilirsiniz.

Sesiyle huzur bulacağınız Çin enstrümanları

San Xian’ın San Shin olduğu sıralar 15. yüzyıldaydı…

Özelliklerine benzer, ancak daha kısa bir boyuna sahip olan Japon San Shin, daha zarif ve gelişmişti. Yerel Okinawa müziğinde popüler olmaya başladı.

Sonunda, neredeyse yüzyıl sonra, bu San Shin, bugün Shamisen olarak evrim geçireceği Osaka sahiline ulaştı. Shamisen olarak 16. yüzyıla kadar ortaya çıkmayacaktı. Osaka’daki Kabuki tiyatrosunda popüler hale gelmişti. Shamisen Nagauta (uzun şarkı) olarak da bilinir, hikaye anlatımı için müzik eşliğinde kullanılmıştır. Japon folklorunda bu şekilde popüler oldu.

San Shin’den farklı olarak boynu daha uzun ve daha inceydi, kırmızı sandal ağacından yapılmış ve davul kedi derisi ile kaplanıp sıkılmıştı.

Aşağıda doğal kedi derisinin detayında meme izlerini görebilirsiniz.

Shamisen çalmak için Bachi olarak bilinen bir mızrap kullanılır. Aslında fildişi veya ahşaptan yapılmış olan bachi, tellere çarpar ve deriyi etkiler, aynı anda melodi ve perküsyon yaratır.

Perküsyon: Bagetle, elle veya benzer başka bir çalgıyla vurma, sürtme veya ovma yoluyla ses çıkaran çalgı türüdür.

1800’lerin sonunda Shamisen’in San Shin ile yaptığı gibi, yeniden gelişti, ancak bu sefer kuzey Japonya’nın donmuş topraklarına olan bir yolculukta… Hikaye, Tsugaru Shamisen’in, Shamisen’in sesini keşfeden genç bir kör adam olan Nitaboh tarafından yaratıldığı, ondan büyülendiği ve kısa süre sonra annesinden miras aldığı şarkıyı çalmaya başladığı şeklinde devam ediyor.

Kendi tarzını yarattı ve bu yüzden daha sağlam bir Shamisen’e ihtiyacı vardı… Aşağıdaki bir Tsugaru shamisen.

Ona saygı duyan ve yeteneğini fark eden insanların yardımıyla daha kalın boyunlu (futozao) bir Shamisen elde etti. Bu, daha büyük bir ses gücü sunduğu için kukla tiyatrosunda (gidayu) kullanıldı. Bu onun bir müzisyen olarak erdemlerini geliştirmesine ve bugün Tsugaru olarak bilinen, canlılığın, tekniğin ve doğaçlamanın hakim olduğu stili geliştirmesine yardımcı olan enstrümandı.

Aşağıda Nitaboh animesinden bir sahne ile shamisen’in nasıl bir çalgı olduğunu görebilirsiniz.

Mirasını diğerleri arasında Shirakawa Gunpachiro ve Takahashi Chikuzan gibi müzisyenler takip edecek. Bu enstrüman Japonya adasında bu şekilde popüler oldu.

Küçük kardeşinin (Shamisen Nagauta) aksine Tsugaru Shamisen davulu (normal shamisen’den biraz daha büyük) köpek derisiyle kaplıdır. Ayrıca farklı bir mızrap kullanılmaktadır. Kaplumbağa kabuğundan (bugün hala kullanılan bir malzeme) yapılmıştır. Sert bir malzeme ve fildişinden daha esnek olması, orijinal bachi’den daha hızlı ve daha hassas bir hareket sağlar.

Aşağıda bekko bachi görüyorsunuz. Kaplumbağa kabuğundan yapılmıştır.

Günümüzde farklı müzik tarzlarını kaynaştırarak daha da ileri giden sanatçılar var. Yoshida Kardeşler, Shamisen’in sesini Pop, Blues veya Electronica ile (başarıyla) karıştırmayı başaranlardan bazıları. İşte bazı örnekler:

Tüm bu yeniliklere ek olarak, bizi Aomori bölgesinin donmuş topraklarına götürebilen Hiromitsu Agatsuma gibi başka büyük sanatçılar da var, burada Tsugaru Shamisen ve onun anahtar parçası Tsugaru Jongara Bushi doğdu.

Buraya kadar geldiyseniz, aşağıdaki videoyu kaçıramazsınız, rahatlayın ve Tsugaru Shamisen’in en özgün sesinin keyfini çıkarın.