Japonya, Kore, Çin… fark ne?

Dürüst olmalıyım ki Asya’da yaşayana dek Japonya, Kore ve Çin arasındaki büyük farklardan haberdar değildim. Bu benim dar görüşlülüğümdü ama Japonya’da yaşadıktan sonra ülkeler arasındaki büyük farkı görmeye başladım. Ancak Amerika’daki ailem ya da dünyanın çeşitli yerlerindeki ESL öğrencilerimle konuştuktan sonra bu üç ırka dair kafa karışıklığının sadece bende olmadığını gördüm.

İngilizceden çevrilmiştir.

Japonya’da yaşarken Japon kültürü ve diğer Asya kültürleri arasındaki ayrımı yapmanız çok önemli. Bir kez bu ayrımı kavradığınızda Japonların nasıl geçimini sağladıklarını ve bunun tatmin edici bir deneyim olduğunu görmeye başlayacaksınız. İşte Çin, Japon ve Kore kültürleri arasında bildiğim ayrımını yapmanız gereken bazı büyük farklar ve hepsinin önemi birbirinden ayrı.

Özgünlük

Bu üç ırk da günlük hayatlarındaki özgünlükten daha büyük fark düşünemiyorum. Bazı benzerlikleri olsa da birinin Japon, Çin veya Kore kültüründe yetişmiş olduğu ayrımını yapmak oldukça mümkün. Eğilme düşünebileceğimiz üzere kültürlerinin ortak bir yanı, ama aslında tüm kültürlerde yıllarca farklı gelişimler gösterdi. Japon ve Kore kültüründe birbirleriyle karşılaştıklarında hafif bir eğilme ya da resmi karşılaşmalarda biraz daha fazla eğilme uygun görülür. Ancak Çin’de el sıkışma günümüzde yaygın bir selamlaşma şeklidir, geleneksel tüm bedeni eğmek yerine başı hafif eğmek daha yaygındır. Japon ve Koreli insanların aksine Çinli insanlardan edindiğim izlenimler bunlar. Hatta Skype derslerimi Çinli arkadaşların aksine Japon ve Koreli arkadaşlarla hafif bir şekilde eğilerek bitirdiğimi hatırlıyorum.

Fark ettiğim diğer bir özgünlük ise günlük hayatta kullanılan ses tonu. Bir keresinde Japonya’da Hokkaido bölgesine tatil için gitmiştim, her trene binmeden önce bir mil öteden trendeki Çinli turistlerin sesini duyabiliyordum. Genelde bir tren ya da diğer toplu taşıma araçları kullanılırken Japon ve Koreli insanlar ürpertici bir sessizliğe bürünürler ve kahkahalarını bile alçak bir tonda yaparlar. Çinlilerde genelde topluluk içerisinde sessiz kalma kültürü yoktur. Bu sebeple Çinlileri ya da Hong Kong’lu bireyleri Japon ve Koreli bir şeylerin aksine gülerken ya da seslerini yükseltirken görebilirsiniz. Bu muhtemelen uzun bir tarihten ve kültürel sebeplerden kaynaklanıyor, ancak bu tüm Asya ile ilgili bir mevzu ki konu dışına da çıkmamak gerekli.

Moda

Günlük hayatlarındaki giyinişlerine baktığımızda bu üç kültür de çeşitlilik gösteriyor. Çağdaş Japon kültüründe erkekler ve bayanlar pek göze çarpmayan renkleri tercih ediyorlar, bayanlar kısa şort veya etek tercih ederken beyler dar pantolon giymeyi seçiyorlar. Ayrıca Japonlar kawaii (şirin) moda kültürleriyle de bilinir ki Japonları diğer kültürlerden bu şekilde kolaylıkla ayırabilirsiniz.

Diğer yandan Koreliler ise Japonların aksine daha açık renkleri tercih ediyorlar, ancak günümüzde daha çok popüler Asya pop kültürüne uygun giyinmeyi seçiyorlar.  Japonların evi kusursuz bırakmaya dair daimi çabalarına rağmen Korelilerin görünüş kadar markaya da önem verdiklerini duymuştum.

Çin’de moda genelde köy ve semtlerde çeşitlilik gösterir, ama genellersek giyim kuşamlarında Batıcıl bir yaklaşım sergiliyorlar. Chinatown’u ve Hong Kong’u ziyaret ettiğimde Japon ve Kore kültüründe kabul görmeyecek tişört ve pantolonlar giydiklerini gördüm.

Japonca, Korece ve Çince arasındaki farklar

Bu üç dil arasındaki farkı gördüğünüzde kültürleri arasındaki farklılık size daha anlamlı gelecek. Bana göre bir insanın dili ve konuşma tarzı kültürleri hakkında birçok şeyi ele verir, birinin konuşmasına dikkat kesildiğinizde o kişinin arka planı hakkında birçok bilgi elde edebilirsiniz. Eğer daha önce Japonca çalıştıysanız tüm dilin değişime uğrayan sadece beş temel ünlü sese dayandığını bilirsiniz. “A I U E O” sesleri daha önce Japonca duymamış birince dahi oldukça kolay anlaşılır. Ayrıca tüm Japonca sözcükleri bir ünlü ya da “n” sesiyle biterler ki bir tek sözcük dahi bilmiyorsanız bu durum Japoncayı kavramanızı kolaylaştırır.

Kore dilindeyse sözcükler “n” sesinden başka seslerle bitebilir. Japoncaya benzer hecelemeli ve ünlüye dayalı bir alfabeleri bulunur, ancak fazla ilerlemeden Kore ve Japon dili arasındaki farkın Kore dilinde fazla olan ünsüz sesler olduğunu söyleyebiliriz. Japonca ve Korece aynı dil ailesinden oldukları için aralarındaki gramer mantığı son derece benzerdir.

Çin dili değişkenlerinin Japonca ve Kore dili için temel olduğunu söylesek de konuşma dili oldukça farklılık gösterir. Sadece Mandarin Çincesi değil, Çincenin resmi dili bile her sözcüğün İngilizce karşılıkları için çoklu ünlü sesler barındırır, ama Çincenin özgünlüğü ve kişiselliği çok daha etkilidir. Vurgu ve tonlarını düşürmek ya da yükseltmek oldukça sık görülür ve Japonca ve Kore dilinin aksine bu tonlu sesler ünsüzlerle birleşebilir. Ülkenin ayrıntılı ve tarihi dillerini inceleme dışı tutarsak bir kalabalıkta Çinli birini bir Japon ya da Koreli’den ayırabileceğinizi söylemek yanlış olmaz.

Sadece yukarıdaki üç temele dayalı kültür analizimizi gerçekleştirdikten sonra kültürler arasındaki sayısız farkı görebilmemizin oldukça kolay olduğunu söyleyebiliriz. Böylece bir Japon’u, Koreli’yi ya da Çinli’yi ayırt etmeden önce şöyle uzaktan bakıp her birinin farklı bir kültürden beslendiğini görebileceksiniz. Hepsi farklı bir kültüre, uzun bir tarihe sahip ve bu sebeple ayırt edilmeye layıklar.