Japonca bir kelime olan matsuri dilimize genelde festival olarak çevrilir. Ancak kutlama anlamı Japonlara daha doğal gelmektedir. Bir çok Japon festivalinin Çin kültüründe derin kökleri vardır ve eski zamanlarda Çin Ay Takvimine göre düzenlenirdi. Kendine özgü Japon kültürü yüzyıllar boyu evrime uğradıkça, bu eski festivallerin çoğu da kendine has birer karakter edindi ve günümüzde dünya üzerinde en yaygın takvim olan Gregoryen Takvimi’ne göre yeniden zamanlandı.
Matsuriler genel olarak yerel festivallerdir ve kimi zaman yerel tapınak ve türbelerle veya yerel ticari derneklerle iş birliği halinde düzenlenirler. Çoğu zaman dashi adı verilen süslü araçlarla geçit töreni yapılır ve bazen bu araçların daha çok dikkat çekmek için güzel kızlar, geleneksel dansçılar ve davul eşliğinde birbirleri ile rekabet ettiği görülür.
8 Nisan’da Buda’nın doğum gününün kutlandığı Hana Matsuri (Çiçek festivali) gibi diğer festivaller daha yaygın bir şekilde düzenlenir. Tahmin edebileceğiniz üzere ülkenin Budist kısımlarında çeşitli servisler ve kutlamalar yapılır. Bu kiraz çiçeklerinin açtığı ve baharın geldiği Mart sonları ve erken Mayıs zamanına denk gelir ve orada olan insanlar için umut dolu, renkli zamanlardır. Ve hatta, birçok Japon “hana-mi”yi (kiraz çiçeklerinin açtığı periyodu) bu zamanda arkadaşları, aileleri ve iş arkadaşları ile kiraz ağaçları altında oturarak, yiyecek ve içeceklerinin tadını çıkararak geçirirler. Bazı matsuriler ise aile kutlamalarıdır.
Kodomo no hi (çocuklar günü) ailelerin 5 Mayıs’ta koinobori adı verilen sazan balığı şeklinde pankartlarla sokaklara döküldükleri, çocuklarının geleceklerini, kişiliklerini ve umutlarını kutladıkları geleneksel bir bayram günüdür. Bu eskiden özel olarak Tango no sekku (oğlanlar günü) olarak bilinirdi ancak sonradan 1948’de kararname ile değiştirildi. Her nasılsa Hinamatsuri yani kız çocukları günü (oyuncak bebek günü olarak da bilinir) ve 3 Mart’ta kız çocuğu olan aileler tarafından geleneksek oyuncak bebekler hina-ningyo sergilenir.
Herhangi bir matsuri ile ilgili detaya inmek, kısa bir makale yazmaktan daha uzun sürerdi. Sanırım şöyle söylemek daha doğru olur; Japonya’da çok fazla sayıda ve envaiçeşit matsuri bulunmaktadır ve yılın neredeyse her günü Japonya’nın bir yerinde bir çeşit festival kutlanmakta! Ama Japonya’ya yolu düşenler için, detaylarının internette çok kolay bulunabileceği ve daha çok popüler turistik yerlerde gerçekleştirilen ve bir nebze daha bilindik matsuri önerilerimiz var.
1. Hokkaido kar ve buz festivalleri
En kayda değer kış matsurileri; Şubat ayında bir hafta süren ve kardan yapılarıyla ünlü Sapporo Yuki-Matsuri (kar festivali), Ve Chitose şehrinde Ocak sonu, Şubat başı zamanına denk gelen ve kardan heykelleriyle ve havai fişekleriyle ünlü Lake Shikotsu Kar Festivali.
2. Tohoku Bölgesi Yaz Festivalleri
Tohoku bölgesinde kutlanan birçok ünlü yaz festivali vardır. Bunlardan birkaç tanesi; Aomori’deki Nebuta Matsuri (Ağustos 2-7), Akita’daki Kanto Matsuri (Ağustos 3-7), Yamagata’daki Hanagasa Matsuri (Ağustos 5-7) ve Sendai, Miyagi’de yer alan Tanabata Matsuri (Ağustos 6-8)
3. Merkezi Honshu ve Tokyo
Tokyo ziyaretçilerinin ise şu festivaller dikkatini çekebilir; Saitama’da Ekim’in üçüncü Cumartesi ve Pazar günleri kutlanan Kawagoe Festivali, yine Saitama’daki Chichibu Gece Festivali (2-3 Aralık), Mayıs’ın üçüncü haftası kutlanan Asakusa’daki Sanja Matsuri ve 15 Mayıs’a en yakın haftasonu Tokyo’da yer alan Kanda Matsuri.
4. Kyoto ve Güney Honshu festivalleri
Temmuz ayında Kyoto’da kutlanan Gion Matsuri, 15 Mayıs’ta yine Kyoto’daki Aoi Matsuri, Osaka’da Eylül ayında yaşlılara saygı gününden sonraki ilk hafta sonu kutlanan Kishiwada Danjiri ve Okayama’da 20 Şubat’ta kutlanan Hadaka Matsuri.
5. Shikoku Awa Odori Dans Festivali
Tokushima’da yer alan (12-15 Ağustos), Kouchi’de yer alan Yasakoi Matsuri (9-12 Ağustos).
6. Kyushu
Fukuoka’da kutlanan kyushu Hakata Gion Yamakasa Festivali (1-15 Temmuz), yine Fukuoka’da kutlanan Hakata Dontaku Matsuri (3-4 Mayıs) ve Nagasaki Kunchi (7-9 Ekim)
7. Kiraz Çiçeği Festivalleri
Kiraz çiçekleri mevsimi boyunca süren, parklara yerleştirilen fenerler ve tezgahlarda satılan yiyecek veya hatıralık eşyaları ile ünlü kiraz çiçeği festivalleri. En ünlü yerler ise; Okinawa’daki Yaedake Dağı (Ocak sonu – Şubat başı), Matsuyama’daki Shiroyama Parkı (Nisan’ın başları), Tsuyama-city’deki Kakuzen Parkı (Nisan başları – ortaları), Matsue’deki Jozan Parkı Festivali (Mart sonları – Nisan başları) ve Takato-machi’de yer alan Joshi Parkı (Nisan başları).
Festivallerin sayısına bakılarak sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki, Japonya’nın neresine giderseniz gidin bir festival ile karşılaşmanız olası. O yüzden gitmeden önce rotanızı iyice araştırmanızı öneririz. Hatta belli bir festival veya festival sezonu denk gelecek şekilde bir yolculuk bile planlamayı düşünebilirsiniz!
Bir matsuri deneyimlemenin Japon hayatı anlayışınıza ışık tutacağı şüphesiz görünüyor.
Kore’deki Nakhwa Nori Festivali ile ilgili yazımız da ilginizi çekebilir;
Nakhwa Nori; Kore’de görkemli bir festival