“Aman Tanrım!” ifadesi şok veya sürpriz anındaki haykırıştır. Çoğu zaman şaşırmış veya şoka girmiş insanlar tarafından konuşma anında mümkün olan her fırsatta tekrar tekrar kullanılır. Ara sıra, genç Japonları “O~h mai goddo!” derken duyabilirsiniz. Ama genelde animelerde duymanız mümkün:
Gerçekte ise Japonlar, aman tanrım derken oh mai goddo demezler. Pek duymanız mümkün değil yani. Aşağıdaki listede aman tanrım denebilecek yerlerde Japonların söylediği bazı sözcükleri verdim. Bu sözcüklerin birebir anlamı aman tanrım değildir. Genel olarak şaşkınlık sevinç gibi anlarda Japonların ne tür tepkiler verdiğini yazdım.
1) Sevinç
Japonlar günlük hayatta insanların ya da konuşmacıların ruh hallerine dikkat çekmek için pek çok ifade kullanırlar. Örneğin; “Ara ma~a!” ifadesi sık sık sevinç, neşe ve eğlence gibi ruh halleriyle ilişkilendirilir.
Evcil hayvan dükkanında yavru köpek gören bir kadının duygularını ifade etme şekline bakalım:
あらまぁ! とってもかわいいわね!
Ara ma~a! Tottemo kawaii wa ne!
Wow! Çok şirin!
Arama kelimesinin anlamı aslında “waaaaoooowww” gibidir. Aman tanrım anlamı bulunmaz.
2) Diğer sevinç halleri
Bazı ifadeler pek çok dilde ortaktır. Örneğin Japoncadaki “Wa~o!” ve “A~a!” ifadeleri İngilizcedeki “Wow!” ve “Aah!” ifadelerinin tam olarak karşılığıdır. Türkçede de oldukça benzer ifadeler kullanmaktayız. ‘Vaay’ ya da ‘Aaa’ gibi.
Sevdiğine iltifat eden bir adamın duygularını ifade etme şekline bakalım:
わぉ! なんてきれいなんだ!
Wa~o! Nante kireinanda!
Vaay! Çok güzelsin!
Sonrasında, kadın der ki:
あぁ! とってもよかった!
A~a! Tottemo yokatta!
A! Bu harikaydı!
3) Merak
Hora! Japoncada ilginç ve şaşırtıcı şeylere dikkat çekmede oldukça yaygın ve kullanışlı bir ifadedir. Aşağıdaki örnekte, ‘Hora!’ yapılan eylemin (Gökyüzüne bak!) ağırlığını, zorunluluğunu pekiştirmektedir. Türkçede “hey!” gibi anlamı vardır.
Bir günbatımı değerlendirmesi:
ほら! あの空を見てごらんよ!
Hora! Ano sora o mite goran yo!
Hey! Gökyüzüne bak!
4) Şaşırma
Hayat sürprizlerle doludur değil mi… Japoncada sürprizleri veya şaşırtıcı şeyleri açıklamanın en yaygın yolu ise “Ar’e!” ve “E~e!” ifadeleridir. Bu ifadeler İngilizcedeki ‘What the…?’ ya da ‘Eh?’ söylemleriyle oldukça yakın anlamlıdırlar. Ayrıca, bu ifadeler konuşmacı açısından özellikle önemli olan durumlarda da kullanılabilir.
Lise zamanındaki oda arkadaşıyla çat kapı karşılaşan bir kadın:
あれっ! ほんと久しぶり!
Are! Honto hisashiburi!
Oooo! Uzun zamandır görüşmemiştik!
Lise zamanlarındaki eski sevgilisini bebek arabasını iterken izleyen bir adam:
えぇー! あの子供たちはみんなあの娘の子なの!
E~e! Ano kodomo-tachi wa min’na ano musume no ko na no!
Neee! Hepsi de onun çocukları mı?
5) İnanamama
Elbette bütün sürprizler hoş karşılanmaz ya da inanılır gibi değillerdir. İşte “Ussō!” ifadesi tam olarak böyle durumlar içindir. Sıradaki örneğimizde bir kadın gördüklerine inanamaz ve diğer kadın için “ano onna” ifadesini de kullanarak duygularını oldukça küçümseyici bir şekilde ifade eder. Uso kelime olarak yalan anlamına gelir.
Kadın eski kocasını barda nefret ettiği bir kadınla birlikte görür ve:
うっそー! あいつ本当にあの女とでかけてるの?
Ussō! Aitsu hontouni ano onna to dekaketeru no?
Yalan! Gerçekten de o kızla mı çıkıyor?
6) Beğenmeme
Yada! Japon kadınlar için erkeklerdeki şüpheli hijyen, sosyal ve cinsel alışkanlıklara itiraz etmede en sık kullanılan ifadedir. Kelime sonundaki a sesli harfi ne kadar çok söylenirse tiksinti duygusu da o kadar çok güçlüdür. Eğer bir Japon kadından Yadaaaaaaa! gibi bir ifade duyduysanız bu sizin insanlıktan çıkmış olduğunuzun göstergesidir.
7) Öfke
Tiksinme gibi duygularımız artık öfkeyle karışık olduğu zamanlarda, özellikle de başkalarına karşı, “Nante!” ifadesi kullanılabilir. Nante kelime olarak ne, nasıl anlamındadır.
Televizyonda çocuk istismarı ile alakalı belgesel izleyen bir kadın:
なんて! かわいそうな子たち!
Nante! Kawaisōnako-tachi!
Ne! Zavallı yavrucaklar!
8) Rahatsızlık
Kendi hatalarımızdan rahatsız olduğumuz zamanlarda “Taihen da!” ifadesini kullanabiliriz. Fakat çevremizdeki gelişen olayların yolunda gitmediği zamanlarda “Mattaku!” ifadesini kullanırız.
Sabah yatağından geç kalkan bir adam:
大変だ! また遅れちゃう!
Taihen da! Mata okure chau!
Cidden! Yine geç kalacağım!
Dizüstü bilgisayarı bozulan bir adam:
まったく! またなの!
Mattaku! Matana no!
Gerçekten! Olamaz yine mi!
9) Acil Durum
Taihen aslında bir rahatsızlığı ya da sıkıntıyı ifade etmede oldukça yaygındır. Fakat başkalarını kaza ya da acil durumlara karşı uyarmak istediğimizde de kullanılır. Burada dikkat etmemiz gereken husus kendimiz için panik veya endişe ifadelerini kullanacaksak “Dou shiyou!” ifadesini kullanmak daha yerinde olur.
Trafik kazasına tanık olan bir adam:
大変! 誰か救急車を呼んで!
Taihen! Dareka kyuukyuusha wo yonde!
Aman Tanrım! Birisi ambulans çağırsın!
Hayatında ilk kez depremi yaşayan bir kız çocuğu:
どうしよう! 何が起こっているの?
Dou shiyou! Nani ga okotte iru no?
Ne yapayım! Ne oluyor!
10) Bağımsız İfadeler
Aman Tanrım! ifadesinde de olduğu gibi pek çok Japon ifadelerini nitelikli bir cümle olmadan da kendi başlarına kullanabiliriz. Örneğin:
えぇー! – E~e! Şaşkın olduğumuz bir anda
どうしよう! Dou shiyou! Panik ya da şok olduğumuz bir anda ne yapayım anlamındadır. Ne yapsam anlamında ise dou sureba deriz.
すごい! Sugoi! Hayran olduğumuz bir durumda
ちょっとー! Chottō! Tiksinme anında
うっそー！ Ussō! İnanamama durumunda