Şintoizm, Japonya’nın milli dinidir. İlk olarak Şintoizm nasıl doğmuştur, onu açıklayalım. Şintoizm, M. Ö. 7. asırda ilk efsanevi imparatorun tahta çıkmasıyla birlikte, masalımsı bir geçmişten tarihi döneme doğru yumuşak bir geçiş yaparak ortaya çıkmıştır. Tabi o dönemlerde Asya da Budizm , Konfüçyanizm ve Taoizm gibi dinler bulunmaktaydı. Şintoizm de doğal olarak bu dinlerden oldukça etkilenmiştir. Bu dinlere az da olsa ilk yazımız da değindiğimiz için bu yazımızda bilgi vermeyeceğiz.
Japonların hayat akışlarını, hayırlı ve kötü bir ruh desteklemekteydi. Bu insanlara göre önemli ayinler, arınmayı sağlayan ve bolluk getirici ibadetlerden başka bir şey değildi. Ayinleri yöneten 3 tür insan vardır. Bunlar;
1) Ailelerin ve sülalelerin liderleri
2) Fal, büyü, arındırma konularında uzman olan şaman falcılar
3) Rahiplerin soyundan gelenler
Kamilerin Doğuşu
İlk kami olarak, Rab Kami diye adlandırılan kami bulunur. Bu kamiden sonra bir sürü kami(tanrı) daha var ama onlara fazla değinmek istemiyorum. 🙂 İşte bu kamiler de kendi aralarında İzanami ve İzanagi adı verilen kamileri oluşturuyorlar. Bu iki kami aynı zamanda kardeştir. Mitolojik anlatıma göre gökyüzünün yüzen köprüsünden, Tanrısal mücevherlerle süslü bir mızrakla okyanusu karıştırarak, ilk kara parçalarını yaratırlar. Daha sonra bütün Japon adalarını ve diğer tabiat Tanrılarını doğururlar. Doğal olarak şimdiki Japonlar, Japonya’nın tanrılar tarafından özel olarak yaratıldığına inanırlar.
İzanagi ve İzanami ilk cinsel birleşmeleri sonucunda Hiruko (Japonca Sülük Çocuk) adında sakat bir çocuk doğar. Bu çocuğu sazdan bir sal içerisinde suya bırakırlar. Çocuğun sakatlığını, kadın olduğu için asla ilk konuşmaması gereken İzanami’nin kuralları çiğnemiş olmasına bağlarlar.
İzanagi ve İzanami yeniden çocuk yapmak isterler. Bununla birlikte Ateş Tanrısı Kagutsuchi doğar. Ateş Tanrısı Kagutsuchi’nin (ya da Homusubi) doğumu sırasında ölümcül yanıklar alan İzanami, karanlıklar ülkesi Yomi’ye gider. İzanagi de onu izler; ama Yomi’nin yiyeceklerini tadan İzanami artık geri dönemez. İzanagi bir ateş yakarak etrafı aydınlatınca, İzanami’nin bedeninin çürümeye başladığını ve kurtçuklarla kaplandığını görür. İzanami’nin buna öfkelenmesi üzerine ayrılırlar. İzanagi’nin ölülerle kurduğu ilişkiden arınabilmek için denize girerek yıkandığı sırada birçok tanrı ortaya çıkar. Bunlardan en önemlileri;
Güneş tanrısı Amaterasu (ぁまてらす) İzanagi’nin sol gözünden, Ay tanrısı Tsukiyomi (つきよみ) İzanagi’nin sağ gözünden, Fırtına Tanrısı Susanoo (すさのお) da İzanagi’nin burnundan doğar.
Yukarıda zikredilen Japon yaratılış miti Kojiki ve Nihongi’de daha detaylı bir şekilde anlatılmaktadır.
Bununla birlikte Japonya’nın 7 adet şans Tanrısı bulunmaktadır.
Ebisu: balıkçıların ya da tüccarların Tanrısı’dır. Genellikle bir morina balığı ya da levrek taşırken gösterilir.
Daikokuten (Daikoku): Servet ve ticaret Tanrısı.
Bishamonten: Savaşçıların Tanrısı.
Benzaiten (Benten-sama): Bilginlik, sanat ve güzelliğin Tanrıçası.
Fukurokuju: Mutluluk, sağlık ve uzun ömür Tanrısı.
Hotei: Bereket ve iyi sağlığın şişman Tanrısı.
Juroujin (Gama): Uzun ömür Tanrısı.
Şinto Kavramı
Şinto kelimesi ‘’Tanrıların Yolu’’ demektir.’ ’Şin’’ veya ‘’Şen’’ tabiat ruhu, tanrı yani kami anlamına gelir. ’’Tao’’ ise yol anlamına geliyor. Ve ‘’Tanrıların Yolu’’ da buradan gelmektedir.
Kami inancını açıklamak gerekirse; kami, tanrı ilah anlamına geldiği gibi üstün, yüksek, gizemli anlamlarına da gelmektedir. Her Tanrı kamidir. Ama her ölen insanın ruhu kami değildir. Burada anlaşılıyor ki insanlar öldükten sonra da kami yani tanrı olabiliyor. Tabi bu insanın ameline yani yapıp ettiklerine göre şekilleniyor. Nehir, dağ, ağaç, taş ve hayvanlar da kami olabiliyor.
Her kaminin kendisine göre bir özelliği , görevi veya yapısı vardır. Doğal olarak bütün kamilerin koruyuculuğunu ve kuruculuğunu üstlendiği bir nesne veya olgu bulunmaktadır. Bu kamiler arasında en önemli yeri, boyların koruyuculuğunu yapan ve ‘’Ujigami’’ olarak adlandırılan kamiler alır. En üstün kami olarak ise Amaterasu kabul edilir. Amaterasu, literatürde güneş tanrıçası olarak bilinmektedir. Japon ulusu da güneşle özdeşleştiği için Amaterasu Japonya’nın hem dini hem de milli simgesi konumundadır.
Aynı zamanda kamilere ait olduğu kabul edilen eşyalar vardır. Bu eşyalardan olan ayna ve kılıç Amaterasu’ya aittir. Tapınaklara girildiğinde muhakkak o tapınağın simgelediği tanrının bir kutsal nesnesi bulunmaktadır.
Ayrıca Şintoizm de 8 000 000 kaminin olduğu da bilinmektedir. Ailenin , köyün, klanın ve imparatorun atalarının ruhları en başta gelen ruhlardır. İnançlarına göre dünyanın idaresi , bir tanrılar meclisinin elindedir.
Alttaki resim; Ujigami’ye ibadet edilen bir tapınak ve tapınağın koruyucusunu simgeleyen bir heykel. Şinto kavramını açıkladıktan sonra Şintoizm ile ilgili olan kavramlar hakkında kısaca bilgi verelim.
Kutsal Metinler
Şintoizm’e ait 2 kutsal metin vardır. Bunlardan biri ‘’Kojiki ‘’ diğeri ise ‘’Nihongi’’ dir. Bu metinler Tevrat, Zebur, İncil ve Kuran gibi kutsal bir kitap şeklinde anlaşılmamalıdır. Şintoist metinler, daha öncede bahsettiğimiz gibi efsaneler ve destanları içermektedir.
1) Kojiki: 620-715 yılları arasında imparatorun emri ile yazılmıştır. Şintoizmdeki efsaneler ,dünyanın yaratılışı ve bunun gibi diğer olaylar kitabın ana konusu.
2) Nihongi: Bu metin ise bir nevi Kojiki’nin yorumudur. Ve aynı zamanda Kojiki’nin tamamlayıcısı olarakta açıklanmaktadır.
Bazı Kutsal Objeler ve Yapılar
Jinja: Kamilere yapılan ibadetin, duanın ve ziyaretin gerçekleştiği yerdir. Kısacası Şinto tapınaklarına Jinja (kami evi) denir.
Torii: Dünyevi alemi, ‘’kami(tanrı) alemi’’nden ayıran ahşap sütunlara denir. Bunların üzerinde kamilerin varlığının simgesi olan bayraklar (goheiler) vardır. Animelerde sık sık gördüğümüz bu yapılar adeta Japonya’nın simgesidir. Daha detaylı açıklamak gerekirse; toriiler adeta tanrıların alemine açılan bir kapı veya sınırdır. Toriiler genellikle tapınak girişlerinde, ormanlık alanlarda, dağ, nehir, ağaç vb. gibi doğa unsurlarının olduğu yerlerde sıkça bulunmaktadır.
Tooriinin tanımı içerisinde zikrettiğimiz gohei denilen bayraklar için örnek vermek gerekirse:
Şintoizm hakkında olan bu ilk yazımız genel kavramları aktarmaya yönelikti. 🙂 Aslında bu yazıyı bir kaç sene önce Soutensubs ve Animeou sitelerinde yayınlamıştım. Şimdi ise bazı yerleri düzenleyerek yayınladım. Bu yazıdaki amacım genelde resimler eşliğinde temel kavramları sizlere anlatmak niteliğindeydi. Sonraki yazılarımızda Şintoizm’e biraz daha değinerek, Japon Budizmi’ne giriş yapacağız. Yazımızdaki yaratılış mitini, Soutensubs’tan Zaknaffein’den alıntılamıştım. Ona da ayrıca teşekkür ediyorum huzurlarınızda. Ayrıca bu yazım için kaynakça belirtmiyorum, nitekim bu yazıyı derste öğrendiklerimi esas alarak yazmıştım. Doğal olarak amatör bir yazı. Eski halinde kalsın dedim 😉 Herkese iyi okumalar diliyorum. Merak ettiklerinizi sorabilirsiniz. 🙂
