Korecede -이, 히, 리, 기, 우, 추, -게 하다 / 만들다 ve 시키다 ile ettirgen fiil çekimi

Geçen dersimizde edilgen yapıyı görmüştük. Bu dersimizde Topik 3-4 konularından birisi olan ettirgen yapıyı da göreceğiz.

Ettirgen fiil nedir?

Eylemi başkasına yaptırdığımız yapıdır. Aynı cümle üzerinden görelim.

Ekmek aldım. (etken yapı – ben ekmek aldım)
Ekmek alındı. (edilgen yapı – ekmeği alan belli değil)
Ekmek aldırttım. (ettirgen yapı – ekmeği başkasına aldırttım)

İşte yukarıdaki gibi ne iş yaptırdığımızı söylediğimiz yapılara ettirgen fiil yapısı diyoruz. Bu yapı da edilgen yapı gibi biraz karışıktır. Ve sıklıkla karıştırılırlar. Eminim ki siz de karıştıracaksınız. Bu yüzden stres olmanıza gerek yok. Zamanla oturacaktır.

Korecede edilgen yapıda olduğu gibi ettirgen yapıda da bir sürü ek vardır. Önce onları görerek başlayalım.

-이, 히, 리, 기, 우, 추 ettirgen fiil ekleri

Yukarıdaki ekleri görünce, gözünüz korkmuştur. Bu son derece normal. Tamamen ezbere dayalı bir yapı olduğu için, öğrenmekten ziyade ezber kuvvetine dayanan bir konu. Sırasıyla ekleri görelim. Gene en sık kullanılan fiillerden örnek vereceğim ki tanıdık olsunlar.

Kural 1: Bazı fiil veya sıfatların kökü ile 다 arasına 이 getiririz.

Kural 2: Bazı fiil veya sıfatların kökü ile 다 arasına 히 getiririz.

Kural 3: Bazı fiil veya sıfatların kökü ile 다 arasına 리 getiririz.

Kural 4: Bazı fiil veya sıfatların kökü ile 다 arasına 기 getiririz.

Kural 5: Bazı fiil veya sıfatların kökü ile 다 arasına 우 getiririz.

Kural 6: Bazı fiil veya sıfatların kökü ile 다 arasına 추 getiririz.

Şimdi 1 örnekle incelemeye başlayabiliriz.

Yahu, ettirgen yapıda eylemi başkasına yaptırmıyor muyduk? Yukarıdaki cümlede uyandıran ben değil miyim? Burada dikkat edilmesi gereken nokta kimin uyandığıdır. Kim uyandı? Ben mi? Hayır. Yoko uyandı. Uyanma eylemini yapan o.

Edilgen ve ettirgen yapıları elbette farklı çekimlere de sokabiliriz. Aşağıda bir cümleyi ettirgen gelecek zaman haliyle kullandım. Aynı cümleyi -ebilmek çekimine de soktum.

Dersimizin son kısmında diğer ettirgen fiil yapısını da öğrenelim.

-게 하다 / 만들다 ettirgen yapı fiil çekimi

Fiil veya sıfatın köküne 게 하다 veya 게 만들다 getireceğiz. Bu yapı tüm fiil ve sıfatlarla kullanılabilir. Eyleme bir müdahelemiz yoktur. Mesela aşağıdaki cümlede çocuğa süt içirdik. Sütü bizzat biz içirdik.

Fakat aynı cümleyi 게 하다 ile söylersek durum değişir. Bu sefer biz içirmemiş oluruz. Ya çocuk kendisi içiyor ya da başkasına söyledik o kişi içirtiyor.

시키다 ettirgen yapı fiil çekimi

하다 ile fiil haline getirilmiş bazı fiillerde 하다 yerine 시키다 getirirseniz o fiili ettirgen hale sokmuş olursunuz.

Bir adet örnekle de bunu görüp dersi bitirelim.

Şimdi günlük deyişle dersimizi bitirelim.

KORECE KİTAPLARIMIZ