Korecede -이, 히, 리, 기, -어 / 아 지다 ve 되다 ile edilgen fiil çekimi

Bu dersimizde Topik 3-4 konusu olan edilgen fiil çekimini göreceğiz. Edilgen yapıda eylemi kimin yaptığı belli değildir. Bir örnek cümle ile giriş yapalım.

Yukarıdaki cümle şu ana kadar öğrendiğimiz fiil çekimlerine uygun düz bir cümle. Ben bu cümleyi aşağıdaki hale getirmek istiyorum.

1. Kapı açılıyor.
2. Kapı Yoko tarafından açılıyor.

Yukarıdaki 1. cümlede kapıyı açan belli değilken 2. cümlede kimin tarafından açıldığı bellidir. Yani edilgen fiilli bir cümleye tarafından kelimesini eklersek eylemi kimin yaptığı da belli olur. Bu konu TOPIK 3-4 konusu olduğu için diğer konulara göre fiil çekimi biraz daha kapsamlıdır. Korecede edilgen yapı için 2 farklı yöntem vardır. Sırasıyla görelim.

-이, 히, 리, 기 edilgen fiil ekleri

Yukarıdaki heceleri fiillerimizin köküne getirerek edilgen hale sokacağız. Fakat her fiil bu ekleri almaz. Bu fiilleri zamanla öğreneceksiniz. Bazı fiiller ise hem bu yöntemle hem de göstereceğim diğer yöntemle edilgen hale sokulabilir. Ben kafanız karışmasın diye en yaygın kullanılan edilgen fiilleri yazacağım. O fiilleri olduğu gibi ezberlerseniz sorun kalmaz.

Kural 1: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 이 getiririz. 이 geldiği zaman bazı fiillerin önceki harfi ile birleşebilir. Siz verdiğim şekilde ezberleyin.

Kural 2: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 히 getiririz.

Kural 3: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 리 getiririz.

Kural 4: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 기 getiririz.

Gördüğünüz gibi her fiile farklı bir ek getirdik. Bunları ezberlemeniz daha iyi olur. Çünkü herhangi bir fiile istediğiniz eki getiremezsiniz. Şimdi birkaç örnek cümle yazalım. İlk olarak konunun başındaki cümleyi yazalım.

Peki kapının kimin tarafından açıldığını nasıl söyleriz? Bunun için canlılardan sonra 한테 veya 에게, cansızlardan sonra ise 에 getireceğiz.

-어 / 아 지다 edilgen fiil çekimi

Edilgen fiil yapmanın ikinci yönteminde ise fiilin samimi formundan 요 kısmını atıp, 지다 ekleyeceğiz.

Yukarıda da gördüğünüz gibi yazmak fiilini bu yöntemle de edilgen hale getirebilirim. İster bu yöntemle isterseniz de önceki yöntemle edilgen yapabilirsiniz. Fakat bu yöntem genelde ilk yöntemin kullanılmadığı fiillerde kullanılır. Siz de o şekilde kullanırsanız daha doğal olur.

Tarafından derken canlılar için 한테 veya 에게, cansızlardan sonra ise 에 getireceğiz demiştim. Peki cümlede bunlardan iki tane varsa nasıl ayırt edeceğim? Mesela “çiçek çocukları tarafından annelerine verildi” demek istersem annelerine derken de 한테 veya 에게 diyeceğimden dolayı kafa karışıklığı olmaz mı?

İşte bu tür durumlarda tarafından demek için 에 의해(서) kullanılır. 서 kısmını atabilirsiniz.

되다 edilgen yapı

하다 ile fiil haline getirilmiş bazı fiillerde 하다 yerine 되다 getirirseniz o fiili edilgen hale sokmuş olursunuz. Birkaç örnekle görelim.

En yaygın kullanılan 3 fiil üzerinden göstermek yeterli gelecektir. Birkaç örnek yapalım bunlarla ilgili. Yazılım kursundayken hocamız bir tane program yapmamız için bir ödev vermişti. Biraz karışıktı ve bize de ödev anlaşıldı mı? diye sormuştu. Gelin o cümleyi yazalım.

Gelecek derste ettirgen fiil çekimini göreceğiz. Şimdi günlük deyişe bakalım. Birinden bir şey yapmasını istemiyorsak deriz. Bir tane videoda Koreli bir anne ufak kız çocuğuna yabancı birisi sana şeker verirse alacak mısın diye soruyor. Kız da evet diyor 🙂 Annesi de andweeyoooo diye çemkiriyor 🙂 Youtubedan videosunu bulabilirsiniz.

KORECE KİTAPLARIMIZ