Geçen dersimizde Japoncadaki fiillerin gruplarını tanımıştık. Bu dersimizde ise bu grupların sözlük halinin ve masu kei dediğimiz kibar hallerinin çekimlerini göreceğiz. Bu dersimizde bazı Japonca elektronik eşyalara yer verdim.

FİİLİN SÖZLÜK HALİ

Fiilin sözlük hali demek fiilin hiç bir ek almamış hali demektir. Bir fiili sözlükte ararken bu halde aramanız gerekir. Fiilin en saf halidir. Günlük konuşma dilinde fiilin sözlük hali kullanılır. Kibar konuşma dilinde ise masu çekimi yapılır.

FİİLİN KÖKÜ

1. grup ve 2. grup fiillerin ru, tsu, mu, bu… gibi hecelerle bittiğini görmüştük. İşte bu heceleri çıkardığımızda geriye kalan kısma fiilin kökü denir. Fiil çekimi yapacağımız zaman fiilin köküne ihtiyaç duyarız.

Örnekler:

Taberu fiili 2. grup fiildir dedik. 2. grup olduğu için sonundaki ru hecesini kaldırırız. Fiilin kökü tabe’dir.

1. gruptan da aruku yani yürümek fiilini örnek verelim. Sondaki ku hecesi kalkar . Fiilin kökü aru‘dur.

Suru fiilinin kökü su, kuru fiilinin ise ku’dur.

FİİLİN SÖZLÜK HALİNİN OLUMSUZU

Sonraki derste fiilin sözlük halinin cümle içerisindeki kullanımını göreceğimizden dolayı fiilin olumsuz çekimini görelim. Böylece fiil çekimlerine de giriş yapmış olacağız.

1. grup fiillerin olumsuz çekimi

Tüm Japonca fiiler u sesi ile biter. 1. grup fiillerde u sesini kaldırıp yerine anai getireceğiz. Eğer u sesinden önce sesli harf varsa wanai getireceğiz. Japonlar okunuş kolaylığı olsun diye wa diyorlar.

Yukarıdaki kau sözcüğünde u hecesinden önce a olduğu için u yerine wa getirdik. Japoncada tsa diye bir hece bulunmaz. Bu sebeple tsu ile biten bir fiilin olumsuz çekiminde tsa yerine ta hecesi gelir.

2. grup fiillerin olumsuz çekimi

Bu grubun son hecesi ru’ydu. Ru hecesini kaldırıp yerine nai getiriyoruz.

Düzensiz fiillerin olumsuz çekimi

Bunların olumsuzları da düzensizdir.

FİİLİN MASU KEİ HALİ

Fiilin masu kei hali demek, kibar hali demektir. Kibar bir konuşma yapmak için bu yapıyı kullanmalısınız.

1. grup fiillerin masu kei’leri

Fiilin sonundaki u sesini kaldırıp yerine imasu (imas) getiririz. Olumsuz ifade için ise imasen getiririz.

Japoncada si hecesi yerine shi hecesi bulunur. Bu yüzden su hecesi ile biten fiillerin sonu shimasu (şimas) olacaktır. Ti hecesi yerine de chi vardır. Bu sebeple tsu ile biten fiillerin sonu chimasu (çimas) olacaktır.

Matsu – Machimasu

Hanasu – Hanashimasu

2. grup fiillerin masu kei’leri

Olumluda ru kalkar masu gelir. Olumsuzda ise masen gelir.

Bir fiilin masu kei’i emasu ile bitiyorsa o fiil kesinlikle 2. gruptur.

Düzensiz fiillerin masu kei’leri

Masu çekiminden sözlük haline ulaşmak

Tabemasu fiilini inceleyelim. Emasu ile bittiğine göre 2. grup olduğunu anlarız. 2. grup fiillerde ru kalkıp masu geliyordu öyleyse masu yerine ru getirmem yeterli: taberu sözlük haline ulaşırız. Hairimasu fiilini inceleyelim. İmasu ile bittiğine göre hangi grupta olduğunu bilemeyiz. 2. grup muamelesi yapalım. Bu durumda sözlük hali: Hairiru olması lazım. 1. grupta yer aldığını varsayarsak imasu’daki i’yi kaldırıp u getirmemiz yeterli. Bu durumda sözlük hali: Hairu olacaktır. Hangi grupta olduğunu bulamadık. Bu yüzden fiilleri öğrenirken önce grubunu öğrenin.

Gelelim günlük deyişimize. Biz Türkçede düşünürken “şey”deriz. Japonlar eto der. Ano ise etonun kaba tabiridir. Ayrıca affedersiniz demenin kaba bir yoludur. Animelerde bayanlar bile kullanıyor. ” Ano.. watashi wa.. ” gibi cümleler duymanız mümkündür.