Japonca fiillerin sözlük, masu ve olumsuz hali る, ない, ます, ません
Geçen dersimizde Japoncadaki fiillerin gruplarını tanımıştık. Bu dersimizde ise bu grupların sözlük halinin ve masu kei dediğimiz kibar hallerinin çekimlerini göreceğiz. Bu dersimizde bazı Japonca elektronik eşyalara yer verdim.
FİİLİN SÖZLÜK HALİ
Fiilin sözlük hali demek fiilin hiç bir ek almamış hali demektir. Bir fiili sözlükte ararken bu halde aramanız gerekir. Fiilin en saf halidir. Günlük konuşma dilinde fiilin sözlük hali kullanılır. Kibar konuşma dilinde ise masu çekimi yapılır.
FİİLİN KÖKÜ
1. grup ve 2. grup fiillerin ru, tsu, mu, bu… gibi hecelerle bittiğini görmüştük. İşte bu heceleri çıkardığımızda geriye kalan kısma fiilin kökü denir. Fiil çekimi yapacağımız zaman fiilin köküne ihtiyaç duyarız.
Örnekler:
Taberu fiili 2. grup fiildir dedik. 2. grup olduğu için sonundaki ru hecesini kaldırırız. Fiilin kökü tabe’dir.
1. gruptan da aruku yani yürümek fiilini örnek verelim. Sondaki ku hecesi kalkar . Fiilin kökü aru‘dur.
Suru fiilinin kökü su, kuru fiilinin ise ku’dur.
FİİLİN SÖZLÜK HALİNİN OLUMSUZU
Sonraki derste fiilin sözlük halinin cümle içerisindeki kullanımını göreceğimizden dolayı fiilin olumsuz çekimini görelim. Böylece fiil çekimlerine de giriş yapmış olacağız.
1. grup fiillerin olumsuz çekimi
Tüm Japonca fiiler u sesi ile biter. 1. grup fiillerde u sesini kaldırıp yerine anai getireceğiz. Eğer u sesinden önce sesli harf varsa wanai getireceğiz. Japonlar okunuş kolaylığı olsun diye wa diyorlar.
歩く
Aruku
Yürümek
歩かない
Arukanai
Yürümemek
買う
Kau
Satın almak
買わない
Kawanai
Satın almamak
貸す
Kasu
Ödünç vermek
貸さない
Kasanai
Ödünç vermemek
Yukarıdaki kau sözcüğünde u hecesinden önce a olduğu için u yerine wa getirdik. Japoncada tsa diye bir hece bulunmaz. Bu sebeple tsu ile biten bir fiilin olumsuz çekiminde tsa yerine ta hecesi gelir.
待つ
Matsu
Beklemek
待たない
Matanai
Beklememek
勝つ
Katsu
Yenmek
勝たない
Katanai
Yenmemek
立つ
Tatsu
Ayakta durmak
立たない
Tatanai
Ayakta durmamak
2. grup fiillerin olumsuz çekimi
Bu grubun son hecesi ru’ydu. Ru hecesini kaldırıp yerine nai getiriyoruz.
食べる
Taberu
Yemek
食べない
Tabenai
Yememek
起きる
Okiru
Uyanmak
起きない
Okinai
Uyanmamak
見る
Miru
Bakmak
見ない
Minai
Bakmamak
Düzensiz fiillerin olumsuz çekimi
Bunların olumsuzları da düzensizdir.
する
Suru
Yapmak
しない
Shinai
Yapmamak
来る
Kuru
Gelmek
来ない
Konai
Gelmemek
愛する
Ai suru
Sevmek
愛しない
Ai shinai
Sevmemek
FİİLİN MASU KEİ HALİ
Fiilin masu kei hali demek, kibar hali demektir. Kibar bir konuşma yapmak için bu yapıyı kullanmalısınız.
1. grup fiillerin masu kei’leri
Fiilin sonundaki u sesini kaldırıp yerine imasu (imas) getiririz. Olumsuz ifade için ise imasen getiririz.
歩きます
Arukimasu
Yürümek
歩きません
Arukimasen
Yürümemek
買います
Kaimasu
Satın almak
買いません
Kaimasen
Satın almamak
貸します
Kashimasu
Ödünç vermek
貸しません
Kashimasen
Ödünç vermemek
Japoncada si hecesi yerine shi hecesi bulunur. Bu yüzden su hecesi ile biten fiillerin sonu shimasu (şimas) olacaktır. Ti hecesi yerine de chi vardır. Bu sebeple tsu ile biten fiillerin sonu chimasu (çimas) olacaktır.
Matsu – Machimasu
Hanasu – Hanashimasu
2. grup fiillerin masu kei’leri
Olumluda ru kalkar masu gelir. Olumsuzda ise masen gelir.
食べます
Tabemasu
Yemek
食べません
Tabemasen
Yememek
起きます
Okimasu
Uyanmak
起きません
Okimasen
Uyanmamak
見ます
Mimasu
Bakmak
見ません
Mimasen
Bakmamak
Bir fiilin masu kei’i emasu ile bitiyorsa o fiil kesinlikle 2. gruptur.
Düzensiz fiillerin masu kei’leri
します
Shimasu
Yapmak
しません
Shimasen
Yapmamak
来ます
Kimasu
Gelmek
来ません
Kimasen
Gelmemek
愛します
Ai shimasu
Sevmek
愛しません
Ai shimasen
Sevmemek
Masu çekiminden sözlük haline ulaşmak
Tabemasu fiilini inceleyelim. Emasu ile bittiğine göre 2. grup olduğunu anlarız. 2. grup fiillerde ru kalkıp masu geliyordu öyleyse masu yerine ru getirmem yeterli: taberu sözlük haline ulaşırız. Hairimasu fiilini inceleyelim. İmasu ile bittiğine göre hangi grupta olduğunu bilemeyiz. 2. grup muamelesi yapalım. Bu durumda sözlük hali: Hairiru olması lazım. 1. grupta yer aldığını varsayarsak imasu’daki i’yi kaldırıp u getirmemiz yeterli. Bu durumda sözlük hali: Hairu olacaktır. Hangi grupta olduğunu bulamadık. Bu yüzden fiilleri öğrenirken önce grubunu öğrenin.
Gelelim günlük deyişimize. Biz Türkçede düşünürken “şey”deriz. Japonlar eto der. Ano ise etonun kaba tabiridir. Ayrıca affedersiniz demenin kaba bir yoludur. Animelerde bayanlar bile kullanıyor. ” Ano.. watashi wa.. ” gibi cümleler duymanız mümkündür.
Günlük Deyiş
あの…
Ano…
Şey…
Derse Ait Sık Sorulan Sorular
Bu dersle ilgili sizlerden gelen sık sorulan soruları bir araya getiriyoruz. Böylece başkalarının sorduğu soruları da görebilir ve yeni şeyler öğrenebilirsiniz. Aradığınız cevap aşağıda yoksa yorum yaparak sorunuzu iletiniz. Eğer biliyorsanız başkalarının sorularına da cevap veriniz. Asialogy Topluluğu bizim için çok önemlidir. Katkıda bulunmaktan lütfen çekinmeyiniz.
Eklenmiş bir soru bulunamadı.
Japonca Kitaplarımız
